Woensdag 16 april 2025, presenteerde de Inspectie van het Onderwijs (hierna: de inspectie) de ‘Staat van het Onderwijs 2025’. Dit rapport is een jaarlijkse publicatie over de stand van zaken in het Funderend Onderwijs. LOWAN-PO kijkt mee naar wat de inspectie signaleert over het onderwijs in het algemeen en aan nieuwkomers specifiek.

Belangrijke hoofdthema’s: burgerschap en onbenut talent

Traditiegetrouw deelde Alida Oppers -Inspecteur-generaal van het Onderwijs- de kern van deze Staat van het Onderwijs. Zij stond stil bij de complexe leefwereld waarin leerlingen opgroeien als gevolg van de mondiale ontwikkelingen. Angst en gevoel van onbehagen nemen leerlingen mee de klas in en 1 op de 10 jongeren durft zijn/haar mening niet te uiten.

Alida Oppers ziet daarin een brede opdracht voor de hele maatschappij: ‘’Scholen kunnen geen compensatie bieden voor alles was misgaat maar hebben wel een belangrijke taak om het burgerschapsonderwijs goed in te richten. Steekproeven laten zien dat bij 60% van de scholen in het Funderend Onderwijs het burgerschapsonderwijs nog niet aan de wettelijke eisen voldoet. Burgerschap staat weliswaar op de radar van scholen, maar te vaak nog ontbreekt het aan samenhang en doelgerichtheid. Zeker in klassen met een grote diversiteit aan achtergronden en culturen. Burgerschaps-onderwijs vereist dat je de populatie kent en je aanbod hierop afstemt. We moeten daarom aan de slag met de burgerschapsopdracht.’’

Daarnaast wordt in deze Staat van het Onderwijs net als vorig jaar aandacht gevraagd voor de basisvaardigheden. Zonder begrip van letters en cijfers hebben jongeren geen toegang tot de maatschappij. Kwetsbare groepen moeten geholpen worden om mee te doen en hun talent te benutten.

Uitdagingen voor onderwijs aan nieuwkomers 

Rond nieuwkomersonderwijs constateert de inspectie veel uitdagingen. De instroom van nieuwkomers in het gespecialiseerd onderwijs groeit, en de doorstroom en toenemende verhuisbewegingen zijn punten van zorg. Daarnaast noemt de inspectie de aangepaste wetgeving die is gerealiseerd rondom de tijdelijke nieuwkomersvoorzieningen (TNV). De aangepaste wetgeving is nadelig voor de kansen van nieuwkomers. Wij onderschrijven de ernstige zorgen die de inspectie signaleert over de bovenstaande punten.

Ernstige zorgen over kinderen in de noodopvang

Er zijn steeds meer kinderen die in een noodopvang verblijven. De Inspectie signaleert, net als wij, dat we niet kunnen vaststellen hoelang kinderen in de noodopvang verblijven en of ze (binnen de wettelijke termijn) naar school gaan. De Inspectie maakt zich hier terecht zorgen over.

Ook steunen wij de oproep om het onderwijs aan nieuwkomers op duurzame en kwalitatieve wijze vorm te geven. Hierbij is regionale samenwerking noodzakelijk. Het is goed dat de inspectie hier zoveel aandacht voor vraagt. Er gaan nu onnodig veel tijd, expertise en financiële middelen verloren. In de praktijk zien we locaties gesloten worden om vervolgens weer te heropenen. Nieuwkomersvoorzieningen moeten zo ingericht worden dat er makkelijk op- en afgeschaald kan worden mét behoud van expertise.

In al onze gesprekken en acties maken we ons hard voor het bovenstaande.